Enwi, cymhwyso a dehongli

1.  Enw'r Gorchymyn hwn yw Gorchymyn Deddf Addysg 2002 (Cychwyn Rhif 3) (Cymru) 2003.

2.  Mae'r darpariaethau sy'n cael eu dwyn i rym gan y Gorchymyn hwn yn cael eu dwyn i rym mewn perthynas â Chymru yn unig.

3.  Yn y Gorchymyn hwn, oni nodir fel arall, mae cyfeiriadau at Rannau, adrannau ac Atodlenni yn gyfeiriadau at Rannau ac adrannau o Ddeddf Addysg 2002 a'r Atodlenni iddi.

Diwrnodau penodedig

4.  1 Rhagfyr 2003 yw'r diwrnod penodedig i'r darpariaethau a bennir yn Rhan I o'r Atodlen i'r Gorchymyn hwn ddod i rym.

5.  4 Rhagfyr 2003 yw'r diwrnod penodedig i'r darpariaethau a bennir yn Rhan II o'r Atodlen i'r Gorchymyn hwn ddod i rym.

6.  1 Ionawr 2004 yw'r diwrnod penodedig i'r darpariaethau a bennir yn Rhan III o'r Atodlen i'r Gorchymyn hwn ddod i rym.

7.  9 Ionawr 2004 yw'r diwrnod penodedig i'r darpariaethau a bennir yn Rhan IV o'r Atodlen i'r Gorchymyn hwn ddod i rym.

Erthyglau 4, 5, 6 a 7

YR ATODLEN

RHAN IDarpariaethau sy'n dod i rym ar 1 Rhagfyr 2003

RHAN IIDarpariaethau sy'n dod i rym ar 4 Rhagfyr 2003

RHAN IIIDarpariaethau sy'n dod i rym ar 1 Ionawr 2004

RHAN IVDarpariaethau sy'n dod i rym ar 9 Ionawr 2004

Nodyn Esboniadol

(Nid yw'r nodyn hwn yn rhan o'r Gorchymyn)

Mae'r Gorchymyn hwn yn dwyn i rym ar 1 Rhagfyr 2003, 4 Rhagfyr 2003, 1 Ionawr 2004 a 9 Ionawr 2004 y darpariaethau hynny yn Neddf Addysg 2002 a bennir yn Rhannau I, II, III a IV o'r Atodlen i'r Gorchymyn hwn.

Mae'r cyfeiriadau isod at adrannau ac Atodlenni (heb fanylion pellach) yn gyfeiriadau at adrannau o Ddeddf Addysg 2002 a'r Atodlenni iddi.

Yn achos darpariaethau sy'n cael eu dwyn i rym gan y Gorchymyn hwn ac sy'n diwygio deddfwriaeth sy'n bodoli eisoes, mae'r cyfeiriadau at yr Ysgrifennydd Gwladol yn y darpariaethau hynny i'w darllen, mewn perthynas â Chymru, fel cyfeiriadau at Gynulliad Cenedlaethol Cymru — gweler adran 211.

Dyma fydd effaith y darpariaethau a bennir yn Rhan I o'r Atodlen —

Mae adran 46 yn mewnosod adran 85A newydd o Ddeddf Safonau a Fframwaith Ysgolion 1998 (“Deddf 1998”), yn ei gwneud yn ofynnol i AALlau sefydlu fforymau derbyn yn unol â rheoliadau sydd i'w gwneud gan Gynulliad Cenedlaethol Cymru (“y Cynulliad Cenedlaethol”). Bydd y fforymau yn cynghori AALlau ar faterion sy'n ymwneud â derbyniadau ysgol.

Mae adran 188 a pharagraffau 1 i 3 o Atodlen 16 yn diwygio Deddf Arolygiadau Ysgolion 1996 er mwyn ei gwneud yn ofynnol i Brif Arolygydd Cymru roi gwybod i'r Cynulliad Cenedlaethol am ansawdd arweinyddiaeth mewn ysgolion yng Nghymru a rheolaeth arnynt, gan gynnwys a ydyw'r adnoddau ariannol yn cael eu rheoli'n effeithiol. Mae'r wybodaeth hon hefyd i gael ei chynnwys mewn adroddiad gan arolygydd cofrestredig sy'n cynnal arolygiad o'r ysgol.

Dyma fydd effaith y darpariaethau a bennir yn Rhan II o'r Atodlen —

• Mae adran 41 yn mewnosod adran 45A newydd o Ddeddf 1998 sy'n ymwneud â threfniadau cyllido ar gyfer AALlau ac ysgolion. Cyflwynir diffiniadau newydd o “LEA budget” a “schools budget”. Bydd rheoliadau yn nodi'r manylion.

• Mae adran 42 yn mewnosod adrannau 45B a 45C newydd o Ddeddf 1998 sy'n galluogi'r Cynulliad Cenedlaethol i osod lleiafswm cyllideb ysgolion ar gyfer AALl os yw'r gyllideb a gynigir gan yr AALl yn annigonol neu os yw'r AALl wedi methu hysbysu'r Cynulliad Cenedlaethol o'i gyllideb arfaethedig.

• Mae adran 215 ac Atodlenni 21 a 22 yn gwneud mân ddiwygiadau canlyniadol a diddymiadau.

Dyma fydd effaith y darpariaethau a bennir yn Rhan III o'r Atodlen —

• Mae adrannau 157 i 171 yn darparu ar gyfer system newydd i reoleiddio ysgolion annibynnol. Bydd rheoliadau a wneir gan y Cynulliad Cenedlaethol o dan adran 157 yn nodi'r safonau y bydd angen i ysgolion annibynnol eu bodloni. Mae adran 158 yn darparu ar gyfer parhau cofrestr o ysgolion annibynnol sydd i'w gadw gan y Cynulliad Cenedlaethol. Mae adran 159 yn ei gwneud yn dramgwydd i redeg ysgol annibynnol na chofrestrwyd mohoni ac mae'n rhoi hawl i'r Prif Arolygydd Addysg a Hyfforddiant yng Nghymru fynd ar dir ac i adeiladau.

• Mae adran 160 yn nodi'r wybodaeth sydd i'w chynnwys gan berchennog ysgol mewn cais i gofrestru a darparu ar gyfer y Prif Arolygydd i arolygu'r ysgol. Bydd y Cynulliad Cenedlaethol yn penderfynu o dan adran 161 a ydyw'r ysgol yn bodloni safonau'r ysgolion annibynnol oc os ydyw bydd yn cofrestru'r ysgol. O dan adran 162 gall y Cynulliad Cenedlaethol dynnu ysgol o'r gofrestr os bu newid perchennog, newid cyfeiriad neu newid penodedig mewn perthynas â'r disgyblion neu'r llety, ac na chafodd y newid hwnnw ei gymeradwyo. Mae adran 162 hefyd yn gwneud darpariaeth mewn perthynas â cheisiadau ar gyfer cymeradwyaeth. Mae adrannau 163 a 164 yn gwneud darpariaeth mewn perthynas ag arolygu ysgolion annibynnol ac adroddiadau arolygu. Mae adran 165 yn darparu os nad yw ysgol yn bodloni safonau'r ysgolion annibynnol gall y Cynulliad Cenedlaethol dynnu'r ysgol o'r gofrestr neu ei gwneud yn ofynnol i'r ysgol baratoi a gweithredu cynllun gweithredu. Mae adrannau 166 a 167 yn darparu ar gyfer hawl apelio i dribiwnlys a sefydlir o dan Ddeddf Amddiffyn Plant 1999, yn erbyn gwrthodiad i gymeradwyo newid perthnasol, penderfyniad i dynnu ysgol o'r gofrestr, gorchymyn i gymryd camau penodedig neu wrthod amrywio neu ddirymu gorchymyn o'r fath. Mae'r adrannau yn nodi'r gweithdrefnau ar gyfer gwneud apêl o'r fath a phwerau'r tribiwnlys.

• Mae adran 168 yn galluogi'r Cynulliad Cenedlaethol i wneud rheoliadau yn ei gwneud yn ofynnol bod gwybodaeth am ysgol yn cael ei darparu. Mae adran 169 yn galluogi'r Cynulliad Cenedlaethol i dynnu ysgol o'r gofrestr os oes unrhyw berson yn gwneud gwaith yn yr ysgol yn groes i gyfarwyddyd neu orchymyn. Mae adran 170 yn gwneud darpariaeth mewn perthynas â chyflwyno hysbysiadau ac mae adran 171 yn cynnwys diffiniadau.

• Mae adran 172 yn diwygio'r diffiniad o ysgol annibynnol yn adran 463 o Ddeddf Addysg 1996 (“Deddf 1996”) er mwyn iddo yn awr gynnwys ysgol y mae ganddi o leiaf un disgybl â datganiad o anghenion addysgol arbennig neu sy'n derbyn gofal gan awdurdod lleol. Mae adran 173 yn diwygio adran 327 o Ddeddf 1996 i roi hawl mynediad i AALlau i ysgolion annibynnol i fonitro'r ddarpariaeth a wneir i blant ag anghenion addysgol arbennig. Mae adran 174 yn diwygio adran 347 o Deddf 1996 i ddarparu, pan roddir cydsyniad i leoliad plentyn mewn ysgol annibynnol, bod rhaid i'r Cynulliad Cenedlaethol gael ei fodloni bod lle ar gael yn yr ysgol.

• Mae adran 215 ac Atodlenni 21 a 22 yn gwneud mân ddiwygiadau canlyniadol a diddymiadau.

Dyma fydd effaith y darpariaethau a bennir yn Rhan IV o'r Atodlen —

• Mae adran 51 ac Atodlen 4, paragraffau 1 a 4, yn diwygio adran 87 o Ddeddf 1998 (sy'n tynnu'r gofyniad i dderbyn plentyn a gafodd ei wahardd yn barhaol o ddwy ysgol neu fwy). Mae adran 87 o Ddeddf 1998, fel y'i diwygiwyd, yn darparu na ddylid ystyried bod plentyn wedi'i wahardd yn barhaol pe bai corff llywodraethu neu banel gwahardd wedi cyfarwyddo bod y plentyn i'w dderbyn yn ôl i'r ysgol, pe bai wedi bod yn ymarferol ac yn briodol i wneud hynny.

• Mae adran 52(1) i (6) yn rhoi'r pŵer i bennaeth ysgol a gynhelir, a'r athro neu'r athrawes sydd â gofal uned cyfeirio disgyblion, i wahardd disgybl ar sail disgyblu. Mae'r gweithdrefnau mewn perthynas â gwahardd, derbyn yn ôl ac apelau i'w nodi mewn rheoliadau a wneir gan y Cynulliad Cenedlaethol.

• Mae adran 207 yn ailddeddfu adran 492 o Ddeddf 1996 a darparu i'r Cynulliad Cenedlaethol wneud rheoliadau mewn perthynas ag adennill rhwng awdurdodau. Mae adran 208 yn trosglwyddo'r pŵer i'r Cynulliad Cenedlaethol i wneud rheoliadau o dan adran 493 o Ddeddf 1996, sy'n ymwneud ag adennill mewn perthynas â disgyblion wedi'u gwahardd yn barhaol.

• Mae adran 215 ac Atodlenni 21 a 22 yn gwneud mân ddiwygiadau canlyniadol a diddymiadau.

Nodyn Orchymyn Cychwyn Blaenorol

(Nid yw'r nodyn hwn yn rhan o'r Gorchymyn)

Mae darpariaethau canlynol Deddf Addysg 2002 wedi'u dwyn i rym mewn perthynas â Chymru trwy orchymyn cychwyn a wnaed cyn dyddiad y Gorchymyn hwn:

Mae amryw o ddarpariaethau Deddf Addysg 2002 wedi'u dwyn i rym mewn perthynas â Lloegr gan yr Offerynnau Statudol canlynol: O.S. 2002/2002 (fel y'i diwygiwyd gan O.S. 2002/2018), O.S. 2002/2439, O.S. 2002/2952, O.S. 2003/124, O.S. 2003/1115, O.S. 2003/1667 ac O.S. 2003/2071.