Gorchymyn Mesur Teithio gan Ddysgwyr (Cymru) 2008 (Cychwyn Rhif 1) 2009

Nodyn Esboniadol

(Nid yw'r nodyn hwn yn rhan o'r Rheoliadau)

Hwn yw'r gorchymyn cychwyn cyntaf a wneir gan Weinidogion Cymru o dan y Mesur Teithio gan Ddysgwyr (Cymru) 2008. Mae'n peri bod y darpariaethau hynny yn y Mesur a bennir yn Rhannau 1 a 2 yn eu tro o'r Atodlen i'r Gorchymyn yn dod i rym ar 6 Mawrth 2009 ac 1 Medi 2009.

Dyma effeithiau darpariaethau'r Mesur a ddaw i rym ar 6 Mawrth 2009:

• Mae adran 1 yn diffinio'r prif dermau a ddefnyddir yn y Mesur. Dygir yr adran hon i rym ar wahân i baragraff (j) o is-adran (1).

• Mae adran 2 yn gosod dyletswydd ar awdurdod lleol i asesu anghenion teithio dysgwyr yn eu hardal.

• Dygir adran 5 i rym mewn perthynas ag adran 2 ac mae'n cyfyngu ar y dyletswyddau a osodir ar awdurdodau lleol gan yr adran honno fel nad ydynt yn ymestyn i deithio yn ystod y dydd nac i deithio at ddibenion ac eithrio mynychu man perthnasol ar gyfer addysg a hyfforddiant.

• Mae adran 6 yn rhoi'r pwer i awdurdod lleol i wneud trefniadau ar gyfer teithio gan ddysgwyr yn ôl ac ymlaen o fan lle maent yn derbyn addysg neu hyfforddiant.

• Mae adran 10 yn gosod dyletswydd ar awdurdodau lleol ac ar Weinidogion Cymru, pan fyddant yn arfer eu swyddogaethau o dan y Mesur, i hybu mynediad i addysg a hyfforddiant drwy gyfrwng yr iaith Gymraeg.

• Mae adran 11 yn gosod dyletswydd ar awdurdod lleol ac ar Weinidogion Cymru i hybu moddion cynaliadwy o deithio pan fyddant yn arfer eu swyddogaethau o dan y Mesur.

• Mae adran 15 yn ei gwneud yn ofynnol i awdurdodau lleol a chyrff llywodraethu ysgolion a gynhelir a sefydliadau addysg bellach roi sylw i ganllawiau ac i gydymffurfio ag unrhyw gyfarwyddyd a roddir gan Weinidogion Cymru.

• Mae adran 16 yn caniatáu i Weinidogion Cymru wneud rheoliadau sy'n ei gwneud yn ofynnol i awdurdod lleol gyhoeddi gwybodaeth ynghylch trefniadau teithio.

• Mae adran 17 (1) a (2) yn ei gwneud yn ofynnol i gyrff llywodraethu ac awdurdodau lleol gydweithredu.

• Mae adran 19 yn gwneud darpariaeth ar gyfer pennu preswylfa arferol person mewn amgylchiadau penodol.

• Mae adran 21 yn diwygio adran 32 o Ddeddf Addysg 2002 er mwyn galluogi awdurdodau lleol i bennu amserau sesiynau ysgol mewn amgylchiadau penodol.

• Mae adran 23 yn diwygio Deddf Addysg ac Arolygiadau 2006 er mwyn galluogi Gweinidogion Cymru i ddiwygio cyfeiriadau mewn Mesurau at awdurdod addysg lleol.

• Mae adran 24 yn cynnwys diffiniadau cyffredinol.

• Mae adran 25 ac Atodlen 1 yn gwneud diwygiadau mân a chanlyniadol.

• Mae adran 26 ac Atodlen 2 yn diddymu darpariaethau amrywiol mewn Deddfau Seneddol.

Dyma effeithiau darpariaethau'r Mesur a ddygir i rym ar 1 Medi 2009:

• Mae adran 3 yn gosod dyletswydd ar awdurdod lleol i wneud trefniadau cludiant ar gyfer plant o oed ysgol gorfodol yn yr amgylchiadau a osodir yn y tabl yn yr adran honno.

• Mae adran 4 yn gosod dyletswydd ar awdurdod lleol i wneud trefniadau teithio ar gyfer plant o oed ysgol gorfodol os yw'r awdurdod yn credu fod hynny'n angenrheidiol.

• Dygir adran 5 i rym yn llawn fel nad yw'r dyletswyddau a osodir ar awdurdodau lleol gan adrannau 3 a 4 (yn ogystal ag adran 2) yn ymestyn i deithio yn ystod y dydd nac i deithio at ddibenion ac eithrio mynychu man perthnasol ar gyfer addysg a hyfforddiant.

• Mae adran 7 yn galluogi Gweinidogion Cymru i wneud rheoliadau ynghylch trefniadau teithio ar gyfer dysgwyr ôl-16.

• Mae adran 8 yn galluogi Gweinidogion Cymru i wneud rheoliadau ynghylch trefniadau teithio i blant o oed meithrin.

• Mae adran 9 yn gwahardd trefniadau teithio a wneir o dan adran 3, 4 a 6 rhag gwahaniaethu rhwng gwahanol gategorïau o ddysgwyr.

• Mae adran 17(3) yn ei gwneud yn ofynnol i awdurdodau lleol gynorthwyo penaethiaid ysgolion mewn perthynas ag ymddygiad disgyblion.

• Mae adran 18 yn galluogi awdurdod lleol sy'n gwneud y trefniadau teithio ar gyfer plentyn sy'n derbyn gofal i hawlio ad-daliad o'r costau oddi wrth awdurdod arall y mae'r plentyn yn derbyn gofal ganddo.

• Mae adran 20 yn diwygio adran 444 o Ddeddf Addysg 1996 (y tramgwydd ar ran rhiant o fethu â sicrhau fod disgybl cofrestredig yn mynychu'r ysgol yn rheolaidd).

• Mae adran 22 yn diwygio adrannau 455 a 456 o Ddeddf Addysg 1996 (codi a rheoleiddio taliadau a ganiateir).

• Mae adran 25 ac Atodlen 1 yn gwneud newidiadau mân a chanlyniadol.

• Mae adran 26 ac Atodlen 2 yn diddymu darpariaethau amrywiol mewn Deddfau Seneddol.