Gorchymyn Deddf Rheoleiddio ac Arolygu Gofal Cymdeithasol (Cymru) 2016 (Cychwyn Rhif 5, Arbedion, Darpariaethau Darfodol a Throsiannol) 2017

NODYN ESBONIADOL

(Nid yw’r nodyn hwn yn rhan o’r Gorchymyn)

Mae erthygl 2 a’r Atodlen yn dwyn i rym ddarpariaethau yn Neddf Rheoleiddio ac Arolygu Gofal Cymdeithasol (Cymru) 2016 (“y Ddeddf”) sy’n ymwneud â rheoleiddio darparwyr gwasanaethau gofal cymdeithasol penodol.

Mae adran 6 o’r Ddeddf yn cael ei dwyn i rym ar 1 Chwefror 2018 er mwyn caniatáu i geisiadau i gofrestru gael eu gwneud cyn y prif ddyddiad dod i rym ar gyfer Rhan 1 o’r Ddeddf. 2 Ebrill 2018 yw’r dyddiad dod i rym ar gyfer y darpariaethau yn Rhan 1 fel y maent yn gymwys i bersonau sy’n darparu gwasanaethau cartrefi gofal, gwasanaethau llety diogel, gwasanaethau canolfannau preswyl i deuluoedd a gwasanaethau cymorth cartref. Mae erthygl 2 hefyd yn cychwyn diwygiadau canlyniadol perthnasol yn Rhan 1 o Atodlen 3 i’r Ddeddf. Cyfeirir at 2 Ebrill 2018 yn y Gorchymyn fel “y prif ddiwrnod penodedig”.

Mae erthyglau 3 i 15 yn gwneud arbedion a darpariaethau darfodol a throsiannol er mwyn ymdrin â’r cyfnodau y mae rhaid i berson sydd wedi ei gofrestru o dan Ran 2 o Ddeddf Safonau Gofal 2000 (“Deddf 2000”) wneud cais i Weinidogion Cymru i gofrestru ynddynt a’r cyfnodau y bydd yn esempt rhag y gofyniad i fod wedi ei gofrestru o dan y Ddeddf ac yn parhau i gael ei reoleiddio o dan Ran 2 o Ddeddf 2000 ynddynt.

Mae erthygl 3 yn darparu diffiniad o “gwasanaeth trosiannol” i ddisgrifio sefydliadau ac asiantaethau perthnasol sydd wedi eu cynnwys mewn ceisiadau i gofrestru o dan y Ddeddf. Sefydliadau ac asiantaethau perthnasol yw cartrefi gofal, cartrefi plant, cartrefi plant sy’n darparu llety at ddiben cyfyngu ar ryddid plant, canolfannau preswyl i deuluoedd ac asiantaethau gofal cartref ac sydd wedi eu cynnal gan berson sydd wedi ei gofrestru o dan Ran 2 o Ddeddf 2000 yn union cyn y prif ddiwrnod penodedig.

Mae erthygl 4 yn datgymhwyso, am gyfnod trosiannol, adran 5 o’r Ddeddf. Mae adran 5 yn ei gwneud yn drosedd darparu gwasanaeth rheoleiddiedig heb fod yn gofrestredig o dan y Ddeddf. Ni fydd person sy’n cynnal sefydliad perthnasol neu asiantaeth berthnasol yn atebol o dan adran 5 tan y dyddiad perthnasol sy’n gymwys i’r math o sefydliad neu asiantaeth ond, ar yr amod ei fod wedi cyflwyno cais i gofrestru o dan y Ddeddf cyn y dyddiad perthnasol, mae’r cyfnod trosiannol yn cael ei estyn i’r amser pan benderfynir ar y cais hwnnw.

Mae erthygl 5 yn darparu, pan fo sefydliad neu asiantaeth yn ddarostyngedig i ganslo ond na phenderfynwyd ar y broses ar y dyddiad erbyn pryd y byddai rhaid gwneud cais i gofrestru o dan adran 6 o’r Ddeddf fel arfer, yna caiff y dyddiad ei ohirio i ddyddiad sydd 6 wythnos ar ôl penderfynu ar y broses ganslo. Yr effaith felly yw estyn y cyfnod trosiannol.

Mae erthygl 6 yn arbed darpariaethau perthnasol yn Rhan 2 o Ddeddf 2000 fel bod y darpariaethau yn Rhan 2, a rheoliadau a wneir o dan Ran 2, yn parhau i fod yn gymwys i’r rheini y mae eu gweithgaredd wedi ei lywodraethu ganddynt yn ystod y cyfnod trosiannol. Mae’r arbedion yn gymwys i ddarparwyr, i’r awdurdod cofrestru, i’r Tribiwnlys Haen Gyntaf ac i Lysoedd Ynadon ond nid i reolwyr. Mae cofrestriad rheolwr sydd wedi ei gofrestru o dan Ran 2 o Ddeddf 2000 yn dod i ben felly ar 2 Ebrill 2018.

Mae erthygl 7 yn gwneud addasiad darfodol i’r diffiniadau o “gwasanaeth cartref gofal” a “gwasanaeth cymorth cartref” yn Atodlen 1 sy’n cynnwys cyfeiriadau at “gwasanaethau lleoli oedolion” oherwydd nad yw cychwyn Rhan 1 o’r Ddeddf ar gyfer “gwasanaethau lleoli oedolion” yn rhan o’r cyfnod cychwyn hwn.

Mae erthygl 8 yn gwneud addasiad darfodol i adrannau 189 i 191 o Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014 o ran methiant busnes gwasanaethau nad yw eu rheoleiddio o dan y Ddeddf wedi cael ei gychwyn eto ac sy’n parhau i gael eu rheoleiddio o dan Ddeddf 2000. Mae’r addasiad yn ei gwneud yn ofynnol i’r adrannau gael eu darllen fel pe na bai’r diwygiadau canlyniadol a wneir iddynt gan y Ddeddf yn gymwys.

Mae erthygl 9 yn caniatáu i Weinidogion Cymru ohirio ystyriaeth o gais i gofrestru o dan y Ddeddf pan fo’r gwasanaeth yn un sy’n ddarostyngedig i un o’r mesurau gorfodi penodedig, tan ar ôl canlyniad y broses sy’n ymwneud â’r mesur gorfodi.

Mae erthygl 10 yn caniatáu i Weinidogion Cymru drin cais i gofrestru o dan Ddeddf 2000 na phenderfynwyd arno fel pe bai’n gais i gofrestru o dan adran 6 o’r Ddeddf a gofyn am unrhyw wybodaeth ychwanegol i’w galluogi i wneud hynny.

Mae erthygl 11 yn caniatáu i Weinidogion Cymru beidio â phenderfynu ar gais i amrywio neu ddileu amodau cofrestru a wneir gan ddarparwr sydd, yn ystod y cyfnod trosiannol, yn dal i gael ei reoleiddio o dan Ddeddf 2000 ac yn lle hynny, cânt ei ystyried fel rhan o gais y darparwr i gofrestru o dan y Ddeddf.

Mae erthygl 12 yn darparu, os yw rheolwr sefydliad neu asiantaeth yn ddarostyngedig i hysbysiad o benderfyniad i ganslo ei gofrestriad a bod y rheolwr, cyn i’r cyfnod trosiannol ddod i ben, wedi cyflwyno apêl i’r Tribiwnlys Haen Gyntaf, y bydd cofrestriad y rheolwr wedyn yn parhau hyd nes y penderfynir ar yr apêl neu y rhoddir y gorau iddi.

Mae erthygl 13 yn gwneud darpariaeth i ymdrin ag amgylchiadau pan fo sefydliad perthnasol neu asiantaeth berthnasol, ar y prif ddiwrnod penodedig, yn cael ei gynnal neu ei chynnal gan gynrychiolwyr personol yn dilyn marwolaeth y person a oedd wedi ei gofrestru o dan Ddeddf 2000.

Mae erthygl 14 yn gwneud darpariaeth ar gyfer personau sydd wedi bod yn darparu gwasanaethau gofal cartref yng Nghymru cyn 1 Chwefror ond nad ydynt wedi gallu cofrestru fel asiantaeth gofal cartref oherwydd bod eu busnes y tu allan i Gymru. Pan fo’r darparwyr hyn yn gwneud cais i gofrestru o dan adran 6 o’r Ddeddf erbyn 2 Ebrill 2018 byddant yn gallu parhau i ddarparu gwasanaethau ac ni fyddant yn agored i’w herlyn o dan adran 5 o’r Ddeddf.

Mae erthygl 15 yn gwneud darpariaeth ar gyfer person sydd wedi ei gofrestru o dan Ddeddf 2000 fel person sy’n cynnal asiantaeth nyrsys a phan fo cais yn cael ei wneud o dan adran 6 o’r Ddeddf i gofrestru mewn cysylltiad â’r ymgymeriad fel gwasanaeth cymorth cartref.